Hoe kies je een school voor je kinderen in Spanje?

Hoe kies je een school voor je kinderen in Spanje?Kinderen - Kinderactiviteiten
  • 20.05.2025
  • 126 Bekeken

Hoe kies je een school voor je kinderen in Spanje? Ultieme Gids voor Ouders

Verhuizen naar Spanje, of je nu als expat, immigrant, of terugkerende Spanjaard met kinderen aankomt, brengt een hele reeks uitdagingen en keuzes met zich mee. Één van de meest impactvolle beslissingen die je als ouder zult nemen is: Hoe kies je een school voor je kinderen in Spanje? Met een divers schoolsysteem, tal van onderwijsmodellen, en grote regionale verschillen, kan het Spaanse onderwijssysteem behoorlijk overweldigend zijn. In deze uitgebreide gids bespreken we alles wat je moet weten over het kiezen van de juiste school voor jouw kind in Spanje – van het begrijpen van het systeem, tot praktische tips en diepgaande inzichten.

Inhoudsopgave

Het Spaanse onderwijssysteem: een overzicht

Het Spaanse onderwijs wordt over het algemeen bezien als degelijk en goed gereguleerd door het Ministerie van Onderwijs (Ministerio de Educación y Formación Profesional). Het systeem bestaat uit verschillende fases:

  1. Educación Infantil (Peuterschool/Basisschool - 0 tot 6 jaar): Niet verplicht, onderverdeeld in 0-3 en 3-6 jaar.
  2. Educación Primaria (Basisonderwijs - 6 tot 12 jaar): Verplicht, bestaat uit zes leerjaren.
  3. Educación Secundaria Obligatoria (ESO - 12 tot 16 jaar): Verplicht voortgezet onderwijs over vier leerjaren.
  4. Bachillerato (16 tot 18 jaar): Niet verplicht, vergelijkbaar met het Nederlandse VWO/HAVO, toegang tot universiteit of beroepsonderwijs.
  5. Formación Profesional (Beroepsonderwijs): Meerdere niveaus na de ESO, gericht op beroepskwalificaties.

De meeste internationale expat-gezinnen kiezen voor Educación Primaria en Educación Secundaria Obligatoria als moment om hun kinderen in te schrijven. Het kennen van deze indeling is essentieel om het schoolaanbod te begrijpen.

Welke soorten scholen zijn er in Spanje?

Spanje kent drie hoofdtypen scholen:

  • Openbare scholen (Escuelas públicas): Volledig door de overheid gefinancierd, gratis onderwijs.
  • Semi-privéscholen (Concertadas): Privé-initiatief maar ontvangen overheidssubsidie; ouders betalen meestal vrijwillige bijdrage.
  • Privéscholen (Colegios privados): Volledig particulier gefinancierd en gevraagd om inschrijfgeld en maandbijdrage. Internationaal georiënteerde scholen vallen vaak in deze categorie.

Naast deze hoofdgroepen zijn er ook speciale scholen, religieuze scholen (vooral katholiek), en leerinstituten gericht op alternatieve pedagogieken (zoals Montessori, Waldorf, etc.).

Openbaar, semi-privé en privaat: wat zijn de verschillen?

Openbare scholen

Openbare scholen zijn doorgaans de eerste keuze voor Spaanse gezinnen. Ze hanteren het nationale curriculum, zijn in principe gratis, en worden gereguleerd door het ministerie en de regionale overheid. Alleen voor schoolmaterialen, uitstapjes en specifieke diensten (zoals lunch) kunnen kosten in rekening worden gebracht.

Semi-privéscholen (concertadas)

Semi-privéscholen zijn vaak ontstaan uit een religieuze achtergrond, maar het aanbod is inmiddels divers. Ze combineren het openbare curriculum met eigen onderwijskundige accenten en extra’s. Ouders betalen vaak een vrijwillige (maar in praktijk verwachte) bijdrage van enkele tientallen tot honderden euro’s per maand. Toelating is niet altijd gegarandeerd – er kan selectie plaatsvinden op basis van afstand, broertjes/zusjes, of sociaal profiel.

Privéscholen

Privéscholen bieden volledige onderwijsvrijheid en kunnen naast het Spaanse curriculum ook internationale onderwijssystemen (bijvoorbeeld IB, Brits, Amerikaans) voeren. De schoolgelden variëren van betaalbaar tot exclusief. Ze zijn vaak meertalig en richten zich op globale competenties. Toegang tot privéscholen is in principe vrij, maar er kan een ballotage/kennismakingsproces zijn. Let op: deze scholen zijn zelden gesubsidieerd.

Nationaal curriculum, internationale scholen en anderstalig onderwijs

Nationaal curriculum

Dit curriculum volgt de richtlijnen van het Spaanse Ministerie van Onderwijs en voert vakken als Spaans, wiskunde, natuurwetenschappen, geschiedenis en talen. Regionale talen worden in bepaalde autonome regio’s (zoals Catalonië, Baskenland en Galicië) verankerd als voertaal.

Internationale scholen

Internationale scholen bieden hun onderwijs (in het Engels, Frans, Duits of anderstalig) veelal aan volgens het curriculum van het betreffende land of het International Baccalaureate (IB) programma. Zulke scholen zijn populair onder expats vanwege de mondiale oriëntatie en herkenbaarheid.

Voorbeelden:

  • Brits curriculum (GCSE, A-levels)
  • Amerikaans curriculum (High School Diploma, AP)
  • Duits curriculum
  • Frans curriculum (Lycée Français, Baccalauréat)
  • IB (International Baccalaureate) programma’s

Let op: internationale scholen zijn bijna zonder uitzondering privéscholen en kennen inkomensafhankelijke of vaste schoolgelden.

Tweetalig en anderstalig onderwijs

Verscheidene regio’s in Spanje bieden tweetalig onderwijs (Spaans en Engels) via zowel openbare als concertadascholen. Dit is met name populair in Madrid en delen van Andalusië. In bijvoorbeeld Catalonië, Baskenland of Galicië kan regionale taal overheersen of zelfs dominerend zijn als instructietaal.

Belangrijke overwegingen: wat heeft je kind nodig?

Het kiezen van de juiste school begint met het luisteren naar de behoeften van je kind(eren). Overweeg de volgende vragen en factoren:

  1. Taalniveau: Spreekt je kind al Spaans? En lokale talen, zoals Catalaans of Baskisch?
  2. Leeftijd: Hoe jonger je kind, hoe makkelijker integratie vaak verloopt.
  3. Sociaal-emotionele behoeften: Heeft je kind baat bij kleinere klassen of individuele aandacht?
  4. Onderwijskundige voorkeuren: Past traditioneel of juist innovatief onderwijs bij jouw visie en bij je kind?
  5. Internationaal perspectief: Wil je aansluiting behouden op een onderwijssysteem elders?
  6. Speciale behoeften: Is er sprake van bijvoorbeeld dyslexie, hoogbegaafdheid, ADHD, of andere (leer)uitdagingen?
  7. Religieuze/culturele overwegingen: Speelt geloof een rol bij de schoolkeuze?

Je staat vaak voor een spanningsveld tussen het stimuleren van snelle integratie (door te kiezen voor een Spaanse school) en het comfort en de continuïteit van een internationale of privéschool.

De rol van locatie en inschrijvingszones

Locatie is één van de belangrijkste factoren in het Spaanse schoolkeuzesysteem, vooral bij openbare en concertadascholen. Het systeem werkt met inschrijvingszones (áreas de influencia). Dit zijn grofweg de buurten of postcodes die aan de school zijn toegewezen. Woon je binnen een dergelijke zone, dan ontvang je voorrang bij inschrijving.

Waarom is locatie zo belangrijk?

  • Voorrang bij inschrijving in de dichtstbijzijnde school
  • Minder reistijd en vervoerproblemen
  • Kinderen maken sneller vriendjes in de buurt

Let wel: bij veel gewilde openbare scholen is er sprake van overinschrijving. Dan wordt er geloot of gekeken naar aanvullende criteria, zoals of je al een kind op de betreffende school hebt of speciale gezinsomstandigheden.

De taalkeuze: Spaans, regionale talen en tweetalig onderwijs

Spaans (Castiliaans) als voertaal

In het grootste deel van Spanje is Spaans of Castiliaans de hoofdinstructietaal op scholen. Expatkinderen die deze taal nog niet beheersen, kunnen soms rekenen op extra taalondersteuning, vooral bij jongere leeftijden.

Regionale talen

Spanje kent vier officiële talen naast het Castiliaans:

  • Català/Catalán: in Catalonië, delen van Valencia en de Balearen
  • Euskara: in Baskenland
  • Galego: in Galicië
  • Valenciaans/Catalaans: officiële variant in de regio Valencia

De mate waarin deze als instructietaal wordt gebruikt verschilt per regio en schooltype. In Catalonië kan bijvoorbeeld vrijwel het hele curriculum in het Catalaans gegeven worden, met Spaans als tweede taal.

Tweetalig onderwijs

Spanje heeft de laatste jaren flink geïnvesteerd in tweetalig onderwijs, met name Spaans-Engels. Tweetalige programma’s zijn favoriet bij veel ouders vanwege de mondiale uitdagingen. Toch kan het aanbod, het niveau van Engels en de didactiek variëren per regio, school en lerarenteam. Vraag specifiek naar het aantal uren en het niveau van de andere taal bij je schoolbezoek.

Het aanmeldingsproces: tijdslijnen en vereisten

Het proces van inschrijving varieert per regio, maar kent een aantal vaste stappen:

  1. Oriënteren: Bezoek scholen, neem contact op met directies, praat met andere ouders.
  2. Indienen voorkeuren: Ouders geven meestal een ranglijst op van favoriete scholen.
  3. Puntensysteem: Toekenning op basis van puntensysteem; criteria kunnen zijn: afstand tot school, broertjes/zusjes op school, inkomen, bijzondere omstandigheden.
  4. Acceptatie: Inschrijvingslijsten worden gepubliceerd; eventueel inschrijven op wachtlijst.
  5. Administratie: Breng documenten, zoals paspoorten, NIE (buitenlandersidentificatienummer), bewijs van adres en vaccinatieboekje mee.

Data en deadlines

Voor openbare scholen is de plaatsing vaak in het voorjaar voor het daaropvolgende schooljaar. Internationale en privéscholen hebben hun eigen tijdslijnen. Tip: begin het proces ruim op tijd voor de start van het schooljaar (dat meestal in september begint).

Kosten van onderwijs in Spanje

Openbare scholen

Het openbare onderwijs is gratis. Wel kunnen kosten in rekening worden gebracht voor:

  • Schoolboeken en leermiddelen
  • Lunch (comedor): gemiddeld €90-150 per maand
  • Excursies en extra activiteiten

Semi-privéscholen

Hier rekenen ouders met vrijwillige maandbijdragen, meestal tussen €60 en €250 per maand. Extra’s (lunch, materiaal) komen daar bovenop.

Privéscholen en internationale scholen

De kosten variëren sterk. Denk aan €500 tot €2.000+ per maand, afhankelijk van locatie, reputatie, en voorzieningen. Daarbovenop kunnen nog inschrijfgelden, boekengeld en kosten voor vervoer worden gerekend.

Scholen voor speciale behoeften en ondersteuning

Voor kinderen met bijzondere onderwijsbehoeften biedt Spanje integratie op reguliere scholen, maar ook speciale scholen. Sommige internationale scholen bieden uitgebreide leerlingbegeleiding, maar op openbare scholen kan het aanbod per regio en zelfs per school verschillen.

Zorg voor overleg met de schoolpsycholoog (orientador) of het schoolondersteuningscentrum, zodat eventuele diagnostiek, begeleiding en aanpassingen tijdig in gang kunnen worden gezet. Wees alert op wachtlijsten en zoek vroeg contact over eventuele extra begeleiding (zoals logopedie, dyslexiebegeleiding, of therapieën).

Extracurriculaire activiteiten en naschoolse opvang

Zowel openbare als privéscholen bieden een breed gamma aan naschoolse activiteiten (actividades extraescolares), van sport tot muziek, talen, theater en technologie. In grote steden is het aanbod vaak uitgebreider. Vraag bij de school naar het extra aanbod en de kosten.

Naschoolse opvang

Reguliere schooldagen zijn doorgaans van 09:00 tot 14:00, met facultatieve lunchopvang (tot ca. 16:00 of 17:00 uur). Voor werkende ouders zijn er naast de reguliere comedor opvangdiensten ook privaat georganiseerde BSO-achtige diensten in de buurt.

Praktijkervaring: verhalen van andere ouders

Verhaal 1: Integreren via de lokale school

Katharina (Duits expat in Málaga): “Wij kozen bewust voor een lokale openbare school, ondanks het beperkte Engels. Onze kinderen hebben in korte tijd Spaans geleerd en horen er nu helemaal bij. De eerste maanden waren zwaar, maar dankzij extra taallessen en hulp van docenten hebben ze het gered. We raden deze keuze aan als integratie belangrijk is.”

Verhaal 2: Internationale school als brug naar de wereld

Linda (Nederlandse moeder in Barcelona): “We kozen een internationale privéschool omdat onze kinderen hun onderwijspad in Nederland begonnen en we aansluiting met het IB belangrijk vonden. Ze kunnen hier hun talen ontwikkelen en we voelen ons onderdeel van een wereldwijde gemeenschap. De kosten zijn hoog, maar we vinden het de investering waard.”

Verhaal 3: Semi-privéschool als tussenweg

Andrés (Spaanse vader in Madrid): “Onze concertadaschool biedt tweetalig onderwijs tegen een redelijke prijs. Voor ons is dit de beste balans tussen kwaliteit, locatie en betaalbaarheid. Ook expatkinderen zijn hier welkom.”

Checklist: 20 vragen om te stellen bij je schoolkeuze

  1. Welke talen zijn er voertaal/voertalen op school?
  2. Hoe hoog zijn de klasgemiddelden?
  3. Is er extra begeleiding voor nieuwkomers en anderstaligen?
  4. Welke naschoolse activiteiten worden er aangeboden?
  5. Zijn er voorzieningen voor kinderen met speciale behoeften?
  6. Wat zijn de kosten voor ouders (o.a. boeken, lunch)?
  7. Kun je kennismaken met leraren en directie?
  8. Is er een oudervereniging of -commissie?
  9. Hoe gaat de school om met pesten?
  10. Hoe is de communicatie met ouders (digitale systemen, rapporten)?
  11. Wat zijn de universitaire/beroepsperspectieven na deze school?
  12. Is er een selectie- of toelatingsprocedure?
  13. Hoe werkt de aanmelding (vooral m.b.t. inschrijvingszones)?
  14. Welke pedagogiek en visie hanteert de school?
  15. Worden er extra taalprogramma’s aangeboden?
  16. Wat is de ervaring van andere ouders?
  17. Hoe lang bestaat de school al?
  18. Is er aandacht voor internationalisering?
  19. Kun je een proefdag regelen voor je kind?
  20. Welke veiligheidsmaatregelen zijn er op school?

Conclusie: de beste keuze voor jouw gezin

Het kiezen van een school in Spanje vergt tijd, onderzoek en het afwegen van voor- en nadelen. Geef jezelf genoeg tijd om verschillende scholen te bezoeken, te praten met ouders, directies, en vooral eerlijk te kijken naar de persoonlijke behoeften van je kind. Elk gezin heeft zijn eigen wensen, en Spanje biedt gelukkig een enorm breed palet aan onderwijsmogelijkheden waardoor iedere ouder een passende plek voor zijn of haar kind kan vinden.

Onthoud: er bestaat niet één perfecte school; de juiste school is die waar je kind zich kan ontwikkelen, gelukkig is, en voorbereid wordt op de toekomst – Spaans, internationaal, creatief, of traditioneel. Wees betrokken, sta open voor de ervaringen van je kind, en houd het avontuur luchtig. Spanje zorgt goed voor haar kinderen – en tussen alle opties vind je ongetwijfeld de school die jouw kind laat floreren.

Veel succes in je zoektocht naar de beste school voor jouw gezin in Spanje!

Deel dit bericht