Portugal met de Auto: Mooiste Routes en Verborgen Parels

Portugal, bekend om haar adembenemende kustlijnen, glooiende heuvels, pittoreske dorpjes en rijke historie, is een waar paradijs voor roadtrippers. Met de auto reizen door Portugal biedt een ongekende vrijheid om zowel de wereldberoemde trekpleisters als de minder bekende maar niet minder indrukwekkende verborgen parels te ontdekken. In dit uitgebreide artikel nemen we je mee langs de mooiste autoroutes van Portugal, introduceren we onbekende plekken die het waard zijn om van de gebaande paden af te wijken en geven we praktische tips om het meeste uit jouw Portugese roadtrip te halen.

Waarom Portugal met de auto verkennen?

Het Portugese wegennet is verrassend modern en goed onderhouden, wat het land uitermate geschikt maakt voor roadtrips. Denk aan kronkelende kustwegen, historische binnenwegen en snelwegen die grote afstanden overbruggen met indrukwekkende uitzichten. Maar wat Portugal vooral bijzonder maakt, is de harmonie tussen cultuur, natuur en gastronomie: je ontdekt er eeuwenoude kastelen, smaakvolle wijnen, verstilde vissersdorpjes én levendige steden. Met de auto bepaal je zelf het tempo en kun je op eigen gelegenheid verborgen schatten ontdekken – van stille kloosters tot verlaten stranden.

Voorbereiding en praktische tips voor roadtrips in Portugal

Een succesvolle roadtrip begint met een goede voorbereiding. Hier zijn enkele essentiële tips voor het reizen per auto door Portugal:

• Rijbewijs en documenten: Een geldig Europees rijbewijs volstaat. Neem ook het kentekenbewijs van de auto, verzekering en paspoort mee.
• Tolmaten en elektronische tolwegen: Sommige snelwegen gebruiken elektronische tolpoorten. Huurauto’s zijn vaak uitgerust met een elektronische tolbetaling. Check dit altijd bij het verhuurbedrijf en informeer naar de kosten en werkwijze.
• Brandstof: Tankstations zijn goed verspreid, maar in het binnenland kunnen afstanden tussen dorpen en steden groot zijn. Plan tankstops tijdig in.
• Snelheidslimieten: Deze worden strikt nageleefd en vaak gecontroleerd. Houd je aan de maximumsnelheden: 50 km/u binnen de bebouwde kom, 90-100 km/u buiten de bebouwde kom en 120 km/u op de snelweg.
• Parkeren: In grote steden is betaald parkeren de norm en kunnen plekken schaars zijn. In dorpjes en landelijke gebieden is parkeren doorgaans gratis en eenvoudig.

Met deze praktische tips ben je klaar om de wonderlijke wegen van Portugal te verkennen!

De mooiste autoroutes van Portugal

Portugal telt talloze schilderachtige routes die landschappen, cultuur en gastronomie met elkaar verbinden. Hieronder lichten we enkele van de mooiste routes uit, elk met unieke bezienswaardigheden en ervaringen.

1. De Atlantische Kustroute: Van Porto naar Lissabon

Deze iconische route volgt de ruige westkust van Portugal en wordt ook wel de Costa da Prata (“zilverkust”) genoemd. Je reist van het karaktervolle Porto via mooie steden als Aveiro, Coimbra, Nazaré en Peniche naar het bruisende Lissabon.

• Hoogtepunten:
  • Het charmante Porto, bekend om haar historische centrum, ‘azulejos’ (keramieken tegels) en portwijnkelders.
  • Aveiro, het ‘Venetië van Portugal’, met kleurrijke gondelbootjes (moliceiros) en art-nouveaupanden.
  • De universiteitsstad Coimbra en haar indrukwekkende bibliotheek.
  • Nazaré, beroemd om de gigantische golven en authentieke visserssfeer.
  • Obidos, een perfect bewaard middeleeuws vestingstadje.
  • Peniche, populair bij surfers vanwege de krachtige golven.
  • Sintra, een sprookjesachtige stad boordevol kastelen en paleizen net buiten Lissabon.

Langs deze route vind je niet alleen ongekende kustlandschappen en prachtige stranden, maar ook excellent eten in vissersdorpjes, gezellige markten en prachtige uitkijkpunten over de Atlantische Oceaan.

2. De Douro Vallei: UNESCO wijnlandschap in het noorden

De Douro-vallei is het oudste afgebakende wijngebied ter wereld en staat op de UNESCO Werelderfgoedlijst. De route langs de N222 wordt vaak tot de mooiste ter wereld gerekend en volgt de slingerende Donau, met wijngaarden die zich als tapijten over de heuvels uitstrekken.

• Hoogtepunten:
  • Het charmante stadje Peso da Régua, het hart van de portproductie.
  • Miradouro de São Leonardo da Galafura, een sensationeel uitzichtpunt.
  • Pinhão, met wellicht het mooiste treinstation van Portugal versierd met azulejos over de wijnteelt.

Maak een stop bij een wijnboerderij (quinta) voor een rondleiding en proeverij. Deze regio is ook perfect voor een ontspannen boottocht over de rivier.

3. De Alentejo Roadtrip: Van Évora naar de Atlantische kust

De Alentejo-regio, ten zuiden van Lissabon, wordt vaak aangeduid als het ‘Toscane van Portugal’ vanwege haar zachtglooiende landschappen met kurkeiken, witte dorpjes, historische kastelen en uitgestrekte wijngaarden. Toch blijft deze regio rustiger dan het populaire noorden en de Algarve.

• Hoogtepunten:
  • De stad Évora, met haar Romeinse tempel, middeleeuwse stadsmuren en unieke bottenkapel.
  • De citadel van Monsaraz, torenend boven het Alqueva-meer.
  • Beja, met een opmerkelijke stadstoren.
  • De westkust van de Alentejo: ondek authentieke vissersdorpen als Vila Nova de Milfontes en Zambujeira do Mar.

De Alentejo leent zich bij uitstek voor slow travel: neem de tijd om te genieten van rust, natuur en culinaire specialiteiten als ‘porco preto’ (zwart varken), lokaal gebakken brood en krachtige rode wijnen.

4. Ontdek het binnenland: Van Serra da Estrela tot Belmonte

Voor wie de bergen van Portugal wil ontdekken, is de Serra da Estrela een ware must. Deze hoogste bergketen van het land biedt ruige schoonheid, pittoreske dorpjes en unieke natuur.

• Hoogtepunten:
  • De top van de Serra da Estrela op meer dan 1.993 meter.
  • Manteigas, een vredig bergdorpje aan de rivier.
  • Belmonte, geboorteplaats van ontdekkingsreiziger Pedro Álvares Cabral.
  • De ongerepte meren Lagoa Comprida en Covão dos Conchos, bekend om hun unieke reservoirs.

’s Winters kun je hier zelfs skiën, maar in de zomer is het een wandel- en natuurparadijs met frisse lucht en panoramische uitzichten.

5. Het hart van de Algarve: Van Tavira naar Sagres

Hoewel de Algarve beroemd is om haar stranden, zijn er buiten de drukte van de badplaatsen ook rustige dorpen, dramatische kliffen en natuurgebieden te ontdekken. Een route van het historische Tavira in het oosten naar het mythische Sagres in het uiterste zuidwesten combineert het beste wat de Algarve te bieden heeft.

• Hoogtepunten:
  • Tavira: authentiek stadje aan de rivier Gilão met Romeinse brug.
  • Loulé: bekend om haar levendige markt en Moorse invloeden.
  • Carvoeiro: schilderachtig wit dorp tegen de rotsige kust.
  • Ponta da Piedade: indrukwekkende rotsformatie bij Lagos.
  • Sagres: dramatisch gelegen op de rand van Europa, met de eeuwenoude Fortaleza de Sagres.

Neem bij deze route de tijd om kleine vissershavens te ontdekken, verse vis te proeven of een duik te nemen bij een verborgen baai.

Verborgen parels van Portugal: onbekende plekken die je niet mag missen

Wie met de auto reist, kan de massa makkelijk achter zich laten. Portugal zit vol met minder bekende schatten, weg van de standaard toeristische paden. Hieronder vind je een selectie van absolute verborgen parels:

1. Castelo de Almourol

Het Castelo de Almourol ligt te midden van de Taag, slechts bereikbaar per boot. Dit mystieke fort is een van de meest fotogenieke plekken van Portugal en ademt geschiedenis uit de tijd van de Tempeliers.

2. Schiereiland Península de Tróia

Net ten zuiden van Lissabon ligt een uitgerekte zandbank: Península de Tróia. Hier vind je verlaten stranden, dolfijnentochten, Romeinse ruïnes en een laidback sfeer. De overzet per veerboot vanuit Setúbal maakt het extra avontuurlijk.

3. Ten noorden van Porto: Viana do Castelo en Praia do Cabedelo

Noord-Portugal is minder ontdekt door buitenlandse toeristen, terwijl steden als Viana do Castelo een rijke historie en fraaie ligging combineren met fantastisch eten en mondaine stranden als Praia do Cabedelo, populair onder surfers.

4. Het onbekende Centro: Piódão en Linhares da Beira

In het binnenland van Centraal-Portugal liggen unieke dorpen als Piódão, geheel gebouwd uit leisteen en omgeven door bergen, en Linhares da Beira, een middeleeuwse nederzetting beroemd om haar kasteel en paragliding.

5. De droombaaien van de Costa Vicentina

Het kustgebied tussen Sines en Sagres, bekend als de Costa Vicentina, is een ongerept natuurpark met ondoorgrondelijke kliffen, verborgen zandstranden, spectaculaire wandelroutes (Rota Vicentina) en charmante dorpen als Aljezur en Odeceixe.

6. De mysterieuze bossen van Bussaco

Het Mata Nacional do Bussaco is een weelderig bos vol exotische bomen, romantische wandelpaden en een sprookjesachtig paleis dat nu dient als luxehotel. Het is de perfecte plek voor een picknick of een verfrissende wandeling tussen eeuwenoude bomen.

7. De eilanden van de Algarve: Ilha da Culatra en Ilha de Tavira

Voor de kust bij Faro vind je paradijselijke eilanden als Ilha da Culatra en Ilha de Tavira, alleen bereikbaar per boot en nauwelijks ontdekt door het grote publiek. Hier geniet je van rustige stranden, sfeervolle vissersdorpen en een ongedwongen sfeer.

8. Het witte stadje Mértola

Aan de grens met Spanje, aan de oevers van de Guadiana, ligt Mértola: een betoverend plaatsje waar de middeleeuwen in het straatbeeld voortleven. Het stadje is beroemd vanwege zijn mix van Romeinse, Moorse en Christelijke invloeden, zijn indrukwekkende kasteel en unieke ligging tussen kliffen.

9. De kleurrijke huizen van Costa Nova

Costa Nova, nabij Aveiro, staat bekend om haar gestreepte houten huisjes direct aan zee. De kustdijk met haar felgekleurde huisjes levert je unieke fotomomenten op en voelt als een sprong in de tijd.

10. Het bergdorpje Castelo de Vide en Marvão

In het noordelijke Alentejo schilderen Castelo de Vide en het fantastische Marvão een dromerig plaatje met hun witgekalkte straatjes, Joods erfgoed en majestueuze uitzichten over de uitgestrekte vlakte.

Cultuur en gastronomie onderweg: proeven, kijken en genieten

Reizen door Portugal per auto betekent ook kennismaken met de lokale keuken en cultuur. Met elke regio die je doorkruist, veranderen de gerechten, tradities en ambachten. Hieronder lichten we enkele regionale specialiteiten en culturele bezienswaardigheden uit.

Noord-Portugal: Portwijn, bacalhau en folklore

In het noorden draait het rond Porto en de Douro veel om portwijn. Proef varianties van deze versterkte wijn bij een van de historische wijnkelders aan de oevers van Vila Nova de Gaia. Probeer ook ‘francesinha’, een hartige sandwich met vlees en gesmolten kaas, en ‘caldo verde’, een populaire boerenkoolsoep.

Alentejo: stevige smaken en ambachtelijk erfgoed

Typisch zijn hier de stoofschotels, zoals “açorda” (broodsoep met knoflook, koriander en ei), rijke varkensvleesgerechten, en schapenkaas. De regio staat bovendien bekend om traditionele ambachten als aardewerk, kurkproducten en handgeweven tapijten (Arraiolos).

Lisboaanse lekkernijen: Pastéis de nata en ginjinha

Lisboa bruist van cultuur. Bezoek een fado-restaurant in de historische wijk Alfama en proef versgebakken pastel de nata, het wereldberoemde custardgebakje. Ook uniek: een glaasje ginjinha, de kersenlikeur. Wandel langs azulejo-beklede gevels en musea als het Museu Nacional do Azulejo.

Algarve: vis aan de grill en Moorse invloeden

Nergens smaakt gegrilde vis zo goed als aan de zuidkust, waar cataplana (een visstoof uit een koperen pan) en verse sardientjes de dag vullen. Invloeden uit de Moorse tijd vind je terug in sinaasappelkoekjes, amandelspijs en het bijzondere kerkje Igreja de São Lourenço in Almancil, geheel bekleed met blauwe azulejos.

Praktische planning: de fijnste accommodaties en overnachtingsplekken

Portugal biedt een grote verscheidenheid aan accommodaties. Van charmante boutique-hotels tot betaalbare pensões en van landelijke quinta’s tot luxe resorts, je vindt altijd een geschikte plek om te overnachten.

• Pousadas: Historische gebouwen (kastelen, kloosters, paleizen) die zijn omgetoverd tot comfortabele hotels. Vaak gelegen op unieke locaties in het landschap of in monumentale stadjes.
• Quinta’s en landhuizen: Perfect voor wie wil genieten van rust, privacy en lokale gastvrijheid.
• Boutique-hotels: Te vinden in de grote steden en authentieke dorpjes; charmant, vaak met focus op design en beleving.
• Kleine pensions (Residenciais): Budgetvriendelijke en eenvoudige overnachtingsplaatsen in stadjes en dorpen.
• Natuurcampings: Vooral populair in de Alentejo en Algarve, vaak met uitzicht over de velden of de oceaan.

Boek ruim op tijd in het hoogseizoen en laat je verrassen door het aanbod. Overweeg ook een verblijf op het platteland voor een authentieke ervaring.

Actieve avonturen en excursies onderweg

Een roadtrip door Portugal biedt meer dan sightseeing alleen. Onderweg kun je volop actieve excursies en outdoor-activiteiten ondernemen:

• Wandelen langs de Rota Vicentina of een van de talloze kustpaden.
• Surfen in Peniche, Ericeira of Aljezur, geschikte spots voor elk niveau.
• Wijnproeverijen en rondleidingen bij glooiende wijngaarden in de Douro, Dão of Alentejo.
• Kajakken in de grotten bij de Algarve, zoals de beroemde Benagil-grot.
• Mountainbiken of klimmen in de bergen van Serra da Estrela of Monchique.
• Dolfijnen spotten bij Setúbal of in de wateren rond de Algarve.
• Vogels kijken in het natuurpark van de Taagdelta (Reserva Natural do Estuário do Tejo).

Zorg altijd voor voldoende tijd om van deze activiteiten te genieten en boek indien nodig op voorhand, zeker in het hoogseizoen.

De beste reistijd voor een roadtrip door Portugal

Portugal heeft een mild mediterraan klimaat. De beste periode voor een auto-avontuur is de lente (april-mei) of de nazomer en vroege herfst (september-oktober). De temperaturen zijn dan aangenaam, de natuur staat in bloei of is nog aangenaam groen, en toeristische plekken zijn minder druk.

• Hoogzomer (juli-augustus): Reken op drukke stranden en populaire bezienswaardigheden, vooral in de Algarve. De temperatuur kan in het binnenland oplopen tot boven de 35°C.
• Voor- en najaar: Ideaal voor roadtrips, wandelen en actieve uitstapjes.
• Winter: In het binnenland en berggebieden kan het fris zijn, maar aan de zuidkust is het vaak zacht en zonnig. Perfect voor wie rust zoekt.

Let bij regenachtig weer in het noorden en de bergen op gladde wegen en lokale overstromingen.

Autorijden in Portugal: verkeersregels en cultuur

In tegenstelling tot sommige zuidelijke landen is het verkeer in Portugal over het algemeen ordelijk. De Portugezen rijden vlot, maar nemen het niet altijd even nauw met richting aangeven of inhalen, zeker buiten de grote steden. Wees alert op lokaal landbouwverkeer en wandelaars op smalle binnenwegen.

• Belangrijke verkeersregels:
  • Altijd rijden met autoverlichting bij slecht zicht.
  • Handsfree bellen is toegestaan, bellen met de telefoon in de hand leidt tot hoge boetes.
  • Veiligheidsgordel is verplicht voor alle inzittenden.
  • Voertuigen van rechts hebben voorrang (tenzij anders aangegeven).

Neem ruim de tijd voor bergwegen, met name in het noorden en de Serra da Estrela. Vermijd rijden in de nacht buiten de grote wegen: onverlichte bochten en loslopend vee komen nog voor.

Handige apps en online tools voor onderweg

Om jouw route soepel te plannen en onderweg te genieten van alles wat Portugal biedt, zijn er diverse handige apps:

• Google Maps en Waze: Navigatie en realtime verkeersinformatie.
• Parker: Voor het vinden van parkeerplaatsen in de stad.
• PetrolPrices Portugal: Check actuele brandstofprijzen.
• Turismo de Portugal: Officiële toeristische app boordevol tips en routes.
• iPlage: Overzicht van actuele drukte en voorzieningen op Portugese stranden.
• Local Guide’s tips op Google Maps: Voor actuele reviews van restaurants en bezienswaardigheden.
• ByBus/CP (Comboios de Portugal): Handig voor het plannen van delen per trein of bus.

Download offline kaarten voor delen met minder dekking, vooral in berggebieden of de meer afgelegen Alentejo.

Reizen met kinderen of als gezin

Portugal is uitermate kindvriendelijk. Veel stranden zijn veilig met kalm water en toezicht, en in restaurants zijn kinderen welkom. Voor langere roadtrips zijn er volop speeltuinen, interactieve musea en spannende kastelen te bezoeken.

• Neem voldoende water en snacks mee voor onderweg.
• Neem een (reis)stoelverhoger of autostoeltje voor jongere kinderen mee.
• Vergeet niet extra pauzes in te lassen voor ontspanning en beweging.
• Bezoek aquaria in Lissabon, het science center in Porto of het Zoomarine-park in de Algarve.

Met wat voorbereiding maakt Portugal tot een relaxte en afwisselende roadtripbestemming voor het hele gezin.

Milieu, duurzaamheid en verantwoord reizen met de auto

Je ecologische voetafdruk beperken is ook op reis belangrijk. Kies indien mogelijk voor een zuinige of hybride huurauto, en houd je aan de volgende tips:

• Combineer diverse plekken per route om onnodig omrijden te vermijden.
• Neem herbruikbare waterflessen en boodschappentassen mee.
• Respecteer de natuurparken en gebruik officiële parkeerplaatsen.
• Doe boodschappen lokaal en steun familiebedrijven in de dorpen.
• Beperk plastic afval onderweg door eigen bakjes en bestek mee te nemen.

Steeds meer steden bieden ook laadpunten voor elektrische auto’s, met name in de Algarve en rond Lissabon. Informeer vooraf naar de dekking indien je elektrisch wilt rijden.

Portugal’s dorpjes en steden buiten de gebaande paden

Naast de bekende uitgestrekte kusten en wereldberoemde steden liggen talloze dorpjes verscholen die vragen om ontdekt te worden. Hieronder enkele van de mooiste, waar je eenvoudig met eigen auto geraakt:

• Sortelha: Een van de oudste en best bewaarde middeleeuwse dorpen van Portugal, volledig omringd door een granieten muur.
• Talasnal: Een karakteristiek ‘schist’-dorp, geheel in leisteen gebouwd en verborgen in het berglandschap bij Lousã.
• Foz Côa: Hier vindt je indrukwekkende prehistorische rotstekeningen in de Coa-vallei, UNESCO-werelderfgoed.
• Aljustrel: Authentiek mijnwerkersdorp in de Alentejo met bijzondere industriële geschiedenis.
• Pego do Inferno: Een verborgen waterval nabij Tavira in de Algarve, perfect voor een verkoelende duik.
• Castro Marim: Vestingdorp aan de grensrivier met Spanje, met een imposant kasteel en zoutpannen.

Al deze dorpen bieden naast cultuur ook prachtige uitzichten, lokale festivals en authentiek Portugees eten.

Mozarabe en pelgrimspaden: spiritueel Portugal op vier wielen

Naast natuurliefhebbers trekken ook pelgrims elk jaar door Portugal. De Caminho Português, de Portugese ‘Camino’ richting Santiago de Compostela, volgt oude Romeinse wegen en symbolische plekken. Ook met de auto kun je delen van deze route volgen, bijvoorbeeld van Lissabon via Santarém, Coimbra en Porto.

• Stop bij gelegenheden als het klooster van Batalha, het heiligdom van Fátima en de kathedraal van Porto.
• Ontdek elders spiritualiteit via de ‘Rota das Igrejas’ (kerkenroute) in de Alentejo of de Moorse burchten in de Algarve.

Zelfs kortstondige stops langs deze spirituele paden geven een bijzondere betekenis aan jouw autorit.

Combineer Portugal met Spanje: grensroutes en bijzondere overgangen

Door zijn ligging is Portugal ideaal om te combineren met het Spaanse achterland. De grensoverschrijdende rivieren Guadiana, Minho en Douro bieden mooie uitzichtpunten en charmante grensstadjes.

• Valença (Portugal) – Tui (Spanje): Historische grensovergang met twee vestingssteden, verbonden door een fraaie brug.
• Vila Real de Santo António – Ayamonte: Met een korte veerboottocht de grens oversteken naar Andalusië.
• Bragança – Zamora: Een route over verlaten bergpassen naar het Spaanse Castilla y León.

Let op: hoewel beide landen bij Schengen horen, kunnen grenscontroles incidenteel plaatsvinden.

Unieke overnachtingen: slapen in windmolens, kastelen en paleizen

Maak je roadtrip extra bijzonder met een unieke overnachtingsplek. Enkele van de meest originele slaapplaatsen in Portugal:

• Slapen in een windmolen (Moinho): Aan de westkust vind je gerestaureerde windmolens die zijn omgebouwd tot knusse B&B's.
• Pousada-kasteelnacht: Reserveer een kamer in de Pousada van Óbidos of Estremoz en beleef de sfeer van vervlogen tijden.
• Paleis Bussaco: Overnacht als een koning(in) in het neomanuele paleis van Bussaco, midden in een magisch bos.

Vooral buiten het hoogseizoen zijn deze locaties vaak verrassend betaalbaar.

Doe meer met je autovakantie: thematische routes

Wil je jouw roadtrip extra diepgang geven? Kies dan een thema:

• Wijnroute: Combineer Douro, Dão, Bairrada en Alentejo en proef bij verschillende wijnhuizen.
• Route van de kastelen: Van Sintra, Óbidos, Batalha, Tomar tot Marvão en Monsaraz.
• Surfroute: Van Viana do Castelo en Espinho tot Ericeira, Nazaré, Peniche en de westkust van de Algarve.
• Lichttorenroute: Bezoek imposante vuurtorens zoals die van Cabo da Roca (het westelijkste punt van het vasteland van Europa).

Elke thematische route laat je Portugal op een nieuwe manier beleven.

Samenvattende (en nooit complete) bucketlist

• Aanschouw de zonsondergang vanaf Cabo de São Vicente.
• Proef port op een wijndomein in de Douro.
• Bewonder de azulejos in Porto en Lissabon.
• Wandel door het schist-dorp Piódão.
• Maak foto’s van de felgekleurde huisjes in Costa Nova.
• Geniet van de oceaandeining op een Cliffs drive langs de westkust.
• Verdwaal in de steegjes van Óbidos.
• Neem de veerboot naar Península de Tróia.
• Laat je imponeren door de kliffen van de Algarve.
• Slaap in een kasteel, een quinta of een gemoderniseerde windmolen.

Het ultieme gevoel van vrijheid: Portugal op vier wielen

Op reis gaan in Portugal met de auto is meer dan een manier van verplaatsen: het is een ervaring van absolute vrijheid. De wegen voeren je langs adembenemende kusten, dromerige dorpen, levendige steden en stille natuurgebieden. Ze brengen je naar plekken waar je opgaat in het landschap, geniet van lokaal lekkers en hartelijke ontmoetingen hebt met Portugezen, die je gastvrij ontvangen.

Of je nu zelf een route samenstelt of een van de bovenstaande suggesties volgt, één ding is duidelijk: Portugal met de auto verkennen laat je kennismaken met alle uiteenlopende gezichten van dit indrukwekkende land. Dus laad de koffers in, zet een fado-playlist op, plan je stops, en beleef het magische Portugal op wielen – van kust tot binnenland, van noord tot zuid, en van monumentaal tot magisch onontdekt.

Bom viagem – goede reis!